تجزیه دی آلل عملکرد دانه، تعداد ردیف دانه و تعداد دانه در ردیف بلال در دو رگ‌های ذرت زودرس

بمنظور تعیین قابلیت ترکیب عمومی و خصوصی نه لاین اینبرد برگزیده ذرت زودرس، از یک طرح تلاقی دی الل 9×9 در سال 1383 استفاده شد و 36 ترکیب حاصل از تلاقی یک طرفه 9 لاین مورد نظر در سال‌های 1384 و 1385 در سه مکان (کرج، مشهد و شیراز) مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، تعداد ردیف دانه و تعداد دانه در ردیف بلال بودند. نتایج نشان داد که برای کلیه صفات، واریانس ژنوتیپی معنی‌دار بود که امکان تجزیه ژنتیکی و برآورد پارامترهای ژنتیکی مربوط به تلاقی دی آلل را فراهم نمود. نتایج تجزیه دی آلل براساس روش چهار و مدل مخلوط B گریفینگ نشان داد که اثرات افزایشی و غیرافزایشی توأماً در کنترل صفات مورد اندازه‌گیری دخالت داشتند. میانگین درجه غالبیت ژن‌های کنترل کننده این صفات از غالبیت ناقص تا فوق غالبیت تغییر کرد. وراثت‌پذیر عمومی برای کلیه صفات نسبتاً بالا بود که نشان دهنده پایین بودن واریانس محیطی و همچنین اهمیت واریانس ژنتیکی در مقایسه با واریانس محیطی است. معنی‌دار بودن اثرات متقابل GCA x E و SCA x E نشان داد که رتبه بندی لاین‌های والدینی برای GCA و SCA در محیط‌های مختلف متفاوت بوده است.میزان وراثت‌پذیری خصوصی از 21 درصد برای عملکرد دانه تا 95 درصد برای تعداد ردیف دانه در بلال تفاوت داشت. مقدار ترکیب‌پذیری عمومی والدین برای صفات مطالعه شده متفاوت بود. هیبرید (P2 x P9) KE 75039 x K 1263/2-1 از ترکیب‌پذیری خصوصی نسبتا" بالا و معنی‌دار برخوردار بود و ترکیب‌های (P4 x P7) K 1263/1 x KE 72012/12 ، (P4 x P8) K1263/1 x K2331 ، (P4 x P6) K 1263/1 x K 1271/6 و (P4 x P5) K 1263/1 x OH 43/1-42 در رتبه های بعدی قرار گرفتند. بر اساس نتایج این آزمایش، اگر هدف تولید هیبرید سینگل‌کراس با استفاده از این لاین‌ها باشد، بهترین ترکیب‌ها (P2 x P9) ، (P4 x P7)، (P4 x P8) ، (P5 x P9) بوده و اگر هدف تهیه واریته‌های ترکیبی باشد می‌توان از لاین‌های‌ P5، P2 وP4 استفاده نمود.